Polskie Towarzystwo Przyjaciół Przyrody „pro Natura” od 1996 roku prowadzi Program ochrony podkowca małego, którego celem jest zachowanie najcenniejszych stanowisk tego gatunku w naszym kraju. Program realizowany jest poprzez szereg kompleksowych działań, które łączą ochronę zarówno stanowisk letnich, zimowych jak i środowiska życia podkowca.
Dotychczas w ramach Programu ok. 70 stanowisk podkowca zostało objętych rozmaitymi działaniami ochronnymi, zabezpieczającymi i konserwacyjnymi tj.:
- instalacja tabliczek z oznaczeniami wlotów i zaleceniami ochronnymi – ok. 60 schronień w budynkach,
- instalacja platform lub podestów na guano – 20 obiektów,
- remonty i wymiany pokryć dachowych – 23 obiekty,
- rekonstruowanie roślinnych ciągów komunikacyjnych – 8 obiektów,
- prace konserwacyjne – 9 obiektów,
- sprzątanie guana nietoperzy – około 50 obiektów,
- instalację krat lub innych zabezpieczeń w wejściach do podziemi – 19 obiektów.
Inwentaryzacja i monitoring
W ramach Programu PTPP „pro Natura” od początku lat 90′ przeprowadziło liczne prace inwentaryzacyjne na terenach Dolnego Śląska, Gór Opawskich, Przedgórza Paczkowskiego, Beskidu Wyspowego, Pogórza Rożnowskiego i Ciężkowickiego, Beskidu Sądeckiego i Beskidu Niskiego oraz na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. W ten właśnie sposób znaleziona została większość znanych obecnie stanowisk tego gatunku. Dzięki podjętym w porę działaniom ochronnym, znaczna część z nich istnieje do dziś. Znane stanowiska objęte są również stałym monitoringiem. Wiele dużych kolonii podkowca wprowadzono na listę obiektów Natura 2000.
Edukacja i promocja
Na terenach objętych Programem prowadzone są liczne działania edukacyjne, których efektem jest wzrost świadomości i wrażliwości ekologicznej lokalnych społeczności. Zorganizowano wiele prelekcji, warsztatów i obozów szkoleniowo-badawczych, a także imponujących imprez edukacyjnych tj. festyn „Nietoperzada ’95″ w Szczawnicy czy konkurs plastyczny „Podkowiec mały – nasz ulubiony nietoperz”. Pokaźnym przedsięwzięciem promocyjno-edukacyjnym jest również startujący niebawem Szlak Podkowca [odnośnik].
Wiedza o nietoperzach promowana jest również przy pomocy ulotek edukacyjnych. Do tej pory udało się wypuścić cztery takie wydawnictwa; „Nietoperz Pieniński” (druk powielaczowy), „Podkowiec mały”, „Nietoperze Karpat” i „Ochrona podkowca małego w Polsce”.
Wszelkie działania Programu są prezentowane na konferencjach oraz sympozjach. Podkowce doczekały się również licznych publikacji w telewizji, prasie naukowej i codziennej a od 2010 roku funkcjonuje nasz profil na portalu społecznościowym Facebook.
Rezerwat
W 2004 przygotowano projekt rezerwatu podkowca małego na Opolszczyźnie (Sławniowice), który ma objąć drugie co do wielkości stanowisko tego gatunku w Polsce. Zarejestrowano i zainicjowano tam działalność stowarzyszenia „Marmurowa Dolina”, którego statutowym celem jest ochrona nietoperzy.
Sponsorzy i współpracownicy
Program ochrony podkowca małego w większości finansowany jest ze środków rozmaitych fundacji i funduszy. Przez wiele lat głównym sponsorem działań Programu była Fundacja EkoFundusz. Obecnie funkcjonuje on dzięki potężnemu projektowi, finansowanemu przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko oraz przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Głównym koordynatorem i inicjatorem całego przedsięwzięcia jest Rafał Szkudlarek. Program wspierany jest przez wiele zarówno krajowych jak i zagranicznych instytucji, miłośników oraz badaczy nietoperzy.